Toen de kerk de inquisitie aankondigde
deden we allemaal mee
We vertelden de beulen waar ze de heksen konden vinden
De zigeuners
De wijze mannen en vrouwen
De vrije zielen
We gaven onze eigen grootmoeder aan
We verraadden onze buren
Alleen om ons eigen vege lijf te redden
We keken niet weg als een vrouw werd verdronken
Haar lichaam verzwaard door stenen
We keken niet weg als een vrouw op de brandstapel werd verbrand
Integendeel
We gingen allemaal naar de marktplaats
Omdat we de heks wilden zien branden
We lachten om haar geschreeuw
De geur van brandend vlees
We rechtvaardigden de beul
En lieten het slachtoffer in de steek
Zelfs als ze had geholpen ons kind te baren
Zelfs als ze ons had genezen
met verse kruiden uit het bos
Zelfs als ze ons had getroost nadat we een dierbare verloren hadden
Zelfs als ze ons in haar armen had gehouden
Zo vaak
We rechtvaardigden het onrecht
Door te herhalen wat ons verteld was
‘Ze sliep met de duivel!’
We wisten dat het niet waar was
We wisten niet eens precies wat het betekende
Maar we waren te bang
Te egoïstisch
Te opportunistisch
om de heersers tegen te spreken
We waren te bang om de volgende te zijn
Zijn we veranderd?
Toen de regering de Tweede Wereldoorlog uitriep
Deden we allemaal mee
We vertelden de nazi’s waar ze de joden konden vinden
Zelfs nadat we wisten waar ze heengingen
Zelfs nadat het glashelder werd
Dat ze nooit meer thuis zouden komen
We dachten er niet over na
We namen zelfs een baan in de kampen
Waardevolle spullen verzamelen van de lijken
Schoenen, sieraden en gouden tanden
We slikten gauw een tand in als we konden
Als niemand keek
En waren zeer tevreden over onszelf
We pakten zelfs hun huizen af na de oorlog
Zetten ze op onze eigen naam
We deden net alsof niemand daar ooit eerder had gewoond
We rechtvaardigden het onrecht
Door te zeggen dat we niet wisten wat er in de kampen gebeurde
Het was niet onze schuld, zeiden we
We hadden er niets mee te maken
We deden net of we onschuldig waren
Zelfs naar onszelf toe
We deden alles
Alles om onze eigen schaduw maar niet onder ogen te komen
Ons eigen egoisme
Onze eigen lafheid
Zijn we veranderd?
Toen de World Health Organisation de pandemie uitriep
Deden we allemaal mee
We onderwierpen ons onmiddelijk
Opnieuw voerden angst en zelfbehoud de boventoon
We volgden de regels
Net als voorheen
We kozen ervoor om de daders te vertrouwen
Net als voorheen
We kochten bijpassende mondkapjes voor onze kinderen
En vertelden ze dat alles goed zou komen
We lieten onze ouders sterven van eenzaamheid
En vertelden ze dat het voor hun eigen bestwil was
We vertelden onszelf dat onze belachelijke acties nodig waren
Heldhaftig zelfs
We deden alles
Alles om maar niet de schaamte over onze eigen stupiditeit te voelen
Zijn we veranderd?
Zijn we nou eindelijk volwassen genoeg om eerlijk te zijn?
Om verantwoordelijkheid te nemen voor ons egoisme?
Om toe te geven hoe bang we zijn?
Om ons eigen opportunisme te zien?
Of gaan we alles weer ontkennen
Gaan we ons weer verstoppen achter onze correctheid
Ons goede gedrag?
Gaan we weer onze acties rechtvaardigen?
‘We deden alleen maar wat ons verteld werd.’
‘Als je gehoorzaamt ben je een goed mens.’
Gaan we onze vergissingen toegeven
als er meer mensen gaan stervan?
Of zoeken we weer een nieuwe zondebok
Om naar te wijzen?
De man die weigert om mee te gaan nadat hij is gearresteerd
De vrouw die weigert om te stoppen met het genezen van mensen
De mensen die zich uitspreken
De mensen die zich verstoppen
De mensen die onderdak bieden
Wie wordt dit keer de zondebok?
Laat me raden
Worden het opnieuw de ongehoorzamen?
Zij die ervoor kiezen geen onderdeel uit te maken van een medisch experiment?
Zij die anderen proberen te waarschuwen?
Zij die hun kinderen dichtbij houden?
Zij die niet bereid zijn hun soevereiniteit op te geven?
Laten we kijken of we inderdaad veranderd zijn
Zo ja, dan komen we hier wel uit
Zo nee, dan komen we hier ook wel uit
Het zal alleen wat langer duren
En er zullen meer doden vallen
Veel meer
Wie ben jij?
Waar sta jij voor?
Kan ik jou vertrouwen?
Wat zou jij doen?
Ben jij veranderd?
Wat ga jij dit keer doen?
Met dank aan Sanne Burger voor het schrijven van deze rake tekst!